De Britse organisatie BUAV ging in 2005 undercover in Vietnam om apenfokkerijen onder de loep te nemen. Een jaar lang foto-grafeerden, filmden en beschreven onderzoekers de misstanden die ze tegenkwamen in de jungle van Vietnam. Gevolg werd het vernietigende rapport Monkey Business. Tijd om de inhoud aan de wereld voor te leggen.
"Nog één keer zoeken de verschrikte apenogen naar de be-schermende handen van zijn moeder. Zijn moeder schreeuwt machteloos naar de boze wezens die haar zoon wegrukken uit de natuur. Het deert hen niet. De jonge makaak wordt meegenomen en opgesloten in een kille, betonnen bunker. Zojuist speelde het kleine aapje nog vrolijk en onbezorgd met de bladeren van het Vietnamese oerwoud, nu bieden de roestige spijlen van zijn ge-vangenis het enige vertier. Zijn vrijheid sterft opgesloten, zijn onschuld wordt gruwelijk bestraft. Maar het wordt erger. Zodra hij wat ouder is, grijpen mensenklauwen hem uit zijn hok en duisternis verzwelgt zijn wereld. Wanneer hij een paar duizend kilometer verder wakker wordt, ligt hij vastgebonden op een tafel. Gemaskerde mannen staren hem onderzoekend aan. Er verdwijnen spuiten in zijn armpje, dag in dag uit. Keer op keer doet het hem pijn. Pijn die hij niet begrijpt. Pijn die hij nooit kan begrijpen. Pijn die zijn lichaam uitput in naam van zogenaamde wetenschap. Het aapje kent de belangen van wetenschap niet. Hij verlangt alleen terug naar de jungle die ooit zijn thuis was. De testen eisen uiteindelijk hun tol. Het uitgeputte lijfje is kapot. De jonge aap sterft opgesloten, eenzaam en onschuldig."
Werkelijkheid
Het klinkt
als een horror, maar het is niets anders dan de keiharde realiteit. Het
is jaarlijks het troosteloze lot van talloze apen wereldwijd. Dat bewijst
het nieuwste onderzoeksresultaat van de British Union for the Abolition
of Vivisection (BUAV). BUAV is de grootste organisatie ter wereld die
zich verzet tegen dierproeven. Medewerkers van BUAV hebben tussen 2005
en 2006 een jaar lang diepteonderzoek verricht in Vietnam. Ze namen hierbij
foto- en video-opnames en beschreven de aard en de omvang van de wreedheid
die gepaard gaat met apenhandel. Het rapport Monkey Business dat uit hun
onderzoek voortvloeide laat zien dat er op grote schaal apenfokkerijen
zijn die onder schrijnende omstandigheden primaten fokken voor de proefdierindustrie.
Vooral de leefomgeving van apen bij fokkerij Nafovanny
in Vietnam was hartverscheurend en toonde eens te meer aan dat de experimenten
met dieren voorgoed gestopt moeten worden. De beelden bewezen eens te
meer dat de proefdierindustrie een prominente plek verdient op de zwartste
bladzijde die de geschiedenis van onze menselijke beschaving kent.
Handel
Over Nafovanny zo meer. Eerst een blik op de wereldwijde apenhandel. De internationale handel in primaten is Big Business: elk jaar worden duizenden primaten weggerukt uit de wildernis of gefokt in gevangenschap en voor grof geld verhandeld vanuit landen als Mauritius, China, Israël en Vietnam. Van daaruit worden ze naar laboratoria, verspreid over de hele wereld, gevlogen. Deze handel bezorgt de primaten enorme stress en pijn. Voor de duidelijkheid: dit zijn dezelfde primaten die ook al zo onnodig veel te lijden hebben doordat hun leefomgeving in rap tempo verdwijnt, ze gewild zijn in de exotische dierenhandel en er een uitdijende markt is voor hun bush-meat. In 2004 publiceerde de New Scientist een wereldwijd onderzoek waarin werd geconcludeerd dat er niet genoeg primaten werden gefokt voor wetenschappelijk onderzoek terwijl er grote behoefte was. De grootste schaarste heerste vooral in Groot-Brittannië en de Europese Unie. Dit stelde een aantal onderzoekscentra in Groot-Brittannië voor een dilemma. Aangezien dit land al eerder een verbod op het gebruik van in het wild gevangen primaten had ingesteld, moesten de onderzoekscentra - waaronder Huntington Life Sciences- op zoek naar nieuwe bronnen. Ze bleken snel gevonden: fokkerijen in landen als China, Mauritius en Vietnam, notoir op het gebied van dierenwelzijn, stonden te popelen om hun primaten te verkopen.
Meer dan de
helft van de apen die in 2005 in Groot-Brittannië voor meer dan vierduizend
experimenten werden gebruikt kwam vervolgens van buiten de Europese Unie
(EU). De meeste waren gefokt, soms afkomstig van in het wild gevangen
ouders. Recente cijfers toonden aan dat de EU ongeveer tienduizend primaten
gebruikte voor onderzoeksdoeleinden. Het overgrote deel van de experimenten
werd verricht op ‘apen uit de Oude Wereld’, zoals makaken.
Achtduizend makaken om precies te zijn. Tachtig procent van deze dieren
kwam van buiten de EU. Het transport van primaten naar de diverse laboratoria
zorgde voor enorm veel stress en leed bij de dieren. Ook gebeurde het
regelmatig dat de dieren de reis niet overleefden. Nog verontrustender:
de apen werden gefokt en gehuisvest op een manier die nooit geaccepteerd
zou worden binnen de Europese Unie. Maar zodra de dieren buiten de EU
werden gefokt, bleek hun welzijn ineens niet meer relevant. Na de fokperiode
vertrokken de apen in kleine kratten (van ongeveer 30 cm x 50 cm x 65
cm) voor een veertig uur durende reis over land en door de lucht naar
hun duivelse bestemming.
Nafovanny
Terug naar
Nafovanny. Deze fokkerij exporteerde inmiddels honderden primaten
naar Groot-Brittannië nadat ze in 1999 een vergunning kreeg van het
Ministerie van Binnenlandse Zaken. Nafovanny klopt zichzelf op de borst
met reclameteksten als: “fokkerij met capaciteit voor meer dan 30.000
primaten”. En dat allemaal in twee fokkerijen in de buurt van de
hoofdstad Ho Chi Minhstad. Toch schijnt dit momenteel niet de hebzucht
van de fokkers te bevredigen. Er zijn namelijk plannen om een nieuwe fokkerij
te beginnen in Cambodja. Volgens Nafovanny “het land waar de makaken
geboren en gevonden worden, ideaal om te voldoen aan de vraag van de onderzoekscentra”.Nafovanny
heeft inmiddels al “innig” contact met twee zusterfokkerijen
nabij de Cambodjaanse grens. Deze fokkerijen bevoorraden regelmatig de
‘grote broers’ bij Ho Chi Minhstad, zo toonde BUAV aan. De
conditie van deze fokkerijen bleek verschrikkelijk en er stond bovendien
niets over deze fokkerijen vermeld in de papieren van Nafovanny. De Britse
overheid wist niks van het bestaan van deze fokkerijen.Toen de Britse
overheid Nafovanny als importeur van primaten een vergunning gaf, stelde
het als voorwaarde dat het bedrijf aan de richtlijnen van de Internationale
Primaten Sociëteit zou voldoen. Hierin staan regels over de huishouding
en de behandeling van primaten. Resultaat? Nafovanny had lak aan de eisen.
Het bedrijf overschrijdt regels omtrent voeding, zoging en huishouding.
Ter aanvulling: de zusterfokkerijen doen überhaupt nauwelijks iets
aan de welzijnsregels die door Groot-Brittannië en de Internationale
gemeenschap zijn bepaald.
Misstanden
BUAV stelde
zijn verzamelde materiaal ter beschikking aan Dr. Stephen Brend, werkzaam
bij de Orang Oetanstichting. Hij gaf een onafhankelijk oordeel over de
omstandigheden die BUAV aantrof bij Nafovanny en haar zusterfokkerijen.
“De grote schaal van deze fokkerij is alarmerend. Het doet denken
aan de legbatterij zoals je die bij kippen ziet. Deze faciliteit is gebouwd
om jaarlijks honderden, zo niet duizenden makaken aan te leveren. De kwantiteit
krijgt hier overduidelijk de voorkeur boven kwaliteit en welzijn.”
Binnen in Nafovanny trof BUAV een kamer aan die was ingericht met rijen
kleine metalen kooien die op de grond stonden. Hierin zaten moedermakaken
met hun pasgeboren baby’s. Deze geïsoleerde kooien noemde het
bedrijf moederschap- of kliniekooien. Ze bleven drie weken in de kooien.
Zodra de jonge apen van het zogen af waren, gingen ze nog eens terug voor
vier weken. De kooien waren bijna onmogelijk om schoon te maken met alle
hygiënische gevolgen van dien. De locatie van de kooien -op
de grond- moet beangstigend zijn geweest aangezien het instinct van de
apen is omhoog te vluchten. De expert zei:“Deze kooien zijn
verschrikkelijk: klein, bij de grond en kaal." Er is geen enkel
comfort voor de apen. Ze halen de moeders en baby’s weg bij mannen
om de nieuwgeborenen te beschermen. Ze vervolgens in veel te kleine kooien
stoppen die beroerd schoon te maken zijn, is wel een hele slechte manier
om dit doel te bereiken. Je kon de angst van hun gezichten aflezen.”
De grootste kooien, bedoeld voor het fokken, waren gemaakt van beton en
gaas. Er was geen mogelijk voor de primaten om over te lopen naar een
andere kooi of om ze makkelijk te pakken. De enige mogelijkheid om de
hokken schoon te maken, was om ze schoon te spuiten met aap en al. Erg
stressvol voor de makaken, maar ook nog eens zeer schadelijk voor hun
gezondheid.Keer op keer vond BUAV kooi die in verwaarloosde toestand verkeerden,
vaak was het metaal roestig of gebroken. De expert zei: “Veel
kooien zagen er verwaarloosd uit met hun roestig, gebroken metaalwerk.
Het is zeer waarschijnlijk dat de apen gewond raken door het gebroken
metaal of dat ze infectie krijgen door de slechte hygiëne. Ook tetanus
door de verroeste, verouderde kooien is niet ondenkbaar.”Vastzitten
in een kooi is een hele stressvolle ervaring voor een aap. De kooien zouden
zo zijn moeten ingericht dat agressiviteit onder de apen voorkomen werd.
Niet bij Nafovanny. Gevolg: geregeld gevechten met verschrikkelijke verwondingen
en zelfs de dood als gevolg. Net als bij de bio-industrie voor voedsel
moesten de vrouwen vaker baren dan eigenlijk goed is voor hun nageslacht.
Ook de vrouwtjes die niet geschikt zijn voor het moederschap moesten geforceerd
blijven baren. Dit leidde tot een hoog sterftecijfer onder de pasgeborenen.
De expert zei:“Agressiviteit onder naburige mannetjes komt voor
als ze elkaar kunnen zien tussen het gaas door. Ze raken dan gefixeerd
op het mannetje naast hen. Door continu dreigende gebaren te maken raken
de beesten gestresst en gewond. Soms vliegen ze zelfs de mannetjes om
zich heen aan.”Zogende primaten werden bij hun moeder weggehaald
zonder dat ze de kritische zes maanden waren gepasseerd. Dit terwijl Nafovanny
richtlijnen had ondertekend waarin wordt gezegd dat de baby’s minimaal
ene jaar bij hun moeder mogen blijven. De jonge makaken liepen hierdoor
sociale stoornissen op. De expert zei:“Het bedrijf heeft hiermee
duidelijk de bedoeling de primaten ‘gegroepeerd te produceren’
dat wil zeggen: zwangere vrouwtjes bij elkaar, vrouwtjes met baby’s,
vrouwtjes met jonge apen et cetera. Een zorgvuldig management zou ervoor
zorgen dat de jongen bij de moeder kunnen blijven tot de geschikte leeftijd
is bereikt.”
De geheime bevoorradingsfokkerijen
De meest verschrikkelijke
omstandigheden troffen we aan bij de zusterfokkerijen. Hier zaten de apen
in oude, kleine kooien in twee verdiepingen met niets om de verveling
te verdrijven. En de Britse overheid wist helemaal niet van het bestaan
van deze kleine fokkerijen. En ze staan nergens in de documentatie van
Nafovanny. De apen in deze fokkerijen zagen er meer verwaarloosd uit dan
bij Nafovanny. Maar opmerkelijker was het gedrag van deze apen: ze waren
veel angstiger voor menselijk contact dan hun soortgenoten in de grote
fokkerij. Ook zaten er helemaal geen zwangere vrouwtjes in de fokkerij!
Het vermoeden rees dat deze dieren uit het wild gevangen waren. De expert
zei: “Ik twijfel aan de bedoelingen en het management van dit
bedrijf." Het brengt het welzijn van de primaten erg in gevaar.
Hoog stressniveau, agressie onder apen en wonden door beten of gebroken
metaalwerk lijken hier aan de orde van de dag. De Britse overheid was
niet op de hoogte van deze kleine zusterfokkerijen. De hoop is dat dit
onderzoek ervoor zorgt dat de Britten Nafovanny onder handen neemt. Desalniettemin
zijn fokkerijen zoals Nafovanny een begin van een leven lang lijden. Onoverkomelijk
wanneer intelligente, gevoelige wezens als wegwerpgereedschap worden gebruikt
in onderzoek. Experimenten met primaten zijn immoreel en moet absoluut
stoppen.
Aanbevelingen
Het is niet
mogelijk apen als gereedschap voor onderzoek te gebruiken zonder dat deze
dieren onverdedigbaar veel stress, pijn en leed ervaren. Eerder onderzoek
van BUAV toonde dit al aan. Nu laat BUAV met Monkey Business wederom zien
dat het leven van een primaat bestemd voor onderzoek een leven vol ellende
is. Het lijkt er ook nog eens op dat de handel in primaten niet kan bestaan
zonder grote aantallen apen uit het wilde te halen. BUAV heeft een drietal
aanbevelingen om de wreedheden bij Nafovanny te beëindigen:
1: STOP ALLE EXPERIMENTEN OP PRIMATEN
Alleen een complete stopzetting van de proeven op primaten zal het lijden kunnen beëindigen. Zolang er vraag is, blijven plekken als Nafovanny bestaan. Europa heeft de macht om deze experimenten stop te zetten.
2: TREK DE IMPORTVERGUNNING VAN NAFOVANNY IN
Dit zou een sterk signaal af geven aan de rest van de wereld. Het zou aangeven dat Groot-Brittannië bereid is op te treden als er bewijs ligt voor verschrikkelijke fokomstandigheden.
3: STEL EEN VERBOD OP IMPORT UIT LAND WAAR OOK EEN INHEEMSE POPULATIE LEEFT
Hiermee wordt heel simpel voorkomen dat apen uit het wild gevangen kunnen worden voor deze lucratieve handel.